Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa (d. 1616 - ö. 2 Eylül 1686, Budin Kuşatması), Osmanlı İmparatorluğu'nun önemli devlet adamlarından biridir. Köprülü ailesi dönemi sadrazamlarından olmamasına rağmen, imparatorluğun kritik bir döneminde önemli görevler üstlenmiş ve özellikle Budin valiliği sırasında gösterdiği kahramanlıkla tanınmıştır.
Abdurrahman Abdi Paşa'nın Arnavut kökenli olduğu bilinmektedir. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, kaynaklarda yaklaşık olarak 1616 yılı olarak belirtilir. Osmanlı Devleti'nde yükselerek önemli görevlere gelmesinde, devşirme sisteminin ve liyakatin önemli rolü olmuştur.
Abdurrahman Abdi Paşa, askeri alanda yeteneklerini göstererek hızla yükselmiştir. Çeşitli eyaletlerde görev yaptıktan sonra Budin valiliğine atanmıştır. Budin valiliği, o dönemde Osmanlı İmparatorluğu için stratejik öneme sahipti. Zira Budin, Habsburg İmparatorluğu'na karşı bir uç beyliği konumundaydı ve sürekli olarak sınır çatışmaları yaşanıyordu.
Abdurrahman Abdi Paşa'nın en bilinen ve onu tarihe geçiren görevi, Budin valiliği sırasında gerçekleşen kuşatmadır. 1686 yılında, Kutsal İttifak ordusu Budin'i kuşatmıştır. Bu kuşatma, Osmanlı İmparatorluğu için son derece kritik bir dönemde gerçekleşiyordu. Zira 1683'teki II. Viyana Kuşatması'nın başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından, Osmanlı orduları geri çekilmeye başlamış ve Habsburg İmparatorluğu liderliğindeki Kutsal İttifak güçleri, Osmanlı topraklarına doğru ilerlemeye başlamıştı.
Budin Kuşatması sırasında Abdurrahman Abdi Paşa, kısıtlı sayıda asker ve yetersiz kaynaklara rağmen şehri büyük bir kahramanlıkla savunmuştur. Kuşatma boyunca, düşmanın sayıca üstünlüğüne rağmen, şehri uzun süre ayakta tutmayı başarmış ve Osmanlı İmparatorluğu'na zaman kazandırmıştır. Ancak, uzun süren kuşatma ve takviye kuvvetlerinin gelememesi nedeniyle, Budin 2 Eylül 1686'da düşmüştür. Abdurrahman Abdi Paşa, şehir düşerken son askerleriyle birlikte savaşmış ve şehit düşmüştür.
Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun zor bir döneminde gösterdiği kahramanlık ve fedakarlıkla tarihe geçmiştir. Budin Kuşatması sırasında sergilediği direnç, Osmanlı tarih yazımında önemli bir yer tutar. Budin'in kaybı, Osmanlı İmparatorluğu için büyük bir darbe olsa da, Abdurrahman Abdi Paşa'nın kahramanlığı, sonraki nesiller için bir ilham kaynağı olmuştur.
Onun kahramanlığı, sadece askeri bir başarı olarak değil, aynı zamanda vatanseverlik ve fedakarlık örneği olarak da değerlendirilmektedir. Günümüzde dahi, Abdurrahman Abdi Paşa'nın ismi, Osmanlı tarihinin önemli şahsiyetlerinden biri olarak anılmaktadır.
Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa'nın hayatı ve kahramanlığı, çeşitli romanlara, tiyatro oyunlarına ve diğer sanat eserlerine konu olmuştur. Bu eserler, onun şahsında Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerindeki zorlukları ve kahramanlıklarını anlatmayı amaçlamaktadır.
Bu makale, Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa hakkında genel bir bilgi sunmaktadır. Daha detaylı bilgi için, tarihsel kaynaklara ve akademik çalışmalara başvurulması önerilir.